پنل تخصصی «XBRL در صنعت بانکداری: ضرورت ها و راهکارها» با حضور دکتر عبداللهی (عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی)، دکتر رحمانی (عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا)، آقای حامد موسوی (تحلیل‌گر و متخصص فنی XBRL)، آقای کمال‌الدین یعقوبی (تحلیل‌گر و متخصص فنی XBRL) و سعید زاغری (مدیر مالی بانک پارسیان) برگزار شد.

در ابتدای جلسه دکتر عبداللهی به عنوان مدیر جلسه معرفی XBRL، کاربردهای XBRL در نظام بانکداری، چالش‌های اجرایی کردن آن در ایران و همچنین ارائه راهکارهایی در خصوص پیاده‌سازی این استاندارد را از اهداف برگزاری این پنل دانست.

دکتر عبداللهی سپس به عنوان اولین سخنران به توضیح و تببین XBRL پرداخت و افزود: گزارش‌گری الکترونیکی برای موسسات مالی با توجه به تعامل با نهادهای نظارتی و سایر ذینفعان به عنوان چالش اصلی معرفی استانداردهای XBRL است. وی اشاره کرد: XBRL علاوه بر گزارش‌های مالی سراغ گزارش‌های غیرمالی نیز رفته است و پیشرفت و مقبولیت آن در دنیا به حدی بوده است که به حوزه‌های غیر کسب و کار مانند گزارش‌های هواشناسی هم وارد شده است.

دکتر عبداللهی در ارائه تصویر کلان XBRL به دو مقوله مهم واژه‌نامه XBRL و سند مصداق XBRL اشاره کرد. وی در ادامه به محدودیت‌های سیستم موجود گزارش‌گری اشاره کرد و مزایای استفاده از XBRL را این‌گونه برشمرد: ۱- گزارش‌های در قالب XBRL هم برای کاربر انسانی و هم برای نرم‌افزارهای رایانه‌ای قابل درک و تحلیل هستند. ۲- اطلاعات یکبار وارد شده و به دفعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. ۳- امکان انتقال سریع و دقیق اطلاعات از گزارش‌های الکترونیکی XBRL به پایگاه‌های داده‌ مورد نظرفراهم می‌شود. ۴- مفاهیم اطلاعاتی استاندارد و تعامل پذیر هستند. ۵- بیشتر ابزارهای تحلیلی امکان پذیرش این‌گونه گزارش‌ها را دارد. ۶- روابط به صورت صریح تعریف می‌شوند.

وی با ذکر تجارب جهانی بکارگیری XBRL در کشورهای مختلف و آغاز بکارگیری و پیاده‌سازی آن در این کشورها (بلژیک ۲۰۰۴، هلند ۲۰۰۷، فرانسه ۲۰۰۷ و آلمان ۲۰۰۲ و ...) به این نکته اشاره کرد که در این حوزه ما از سایر کشورهای دنیا بسیار عقب هستیم. وی در انتها با اشاره به درس‌های آموخته شده از تجارب سایر کشورها، افزود: یکی از چالش‌ها در این حوزه، تغییر دائمی استاندارد GAAP ملی است که نیازمند توسعه یک رویکرد استاندارد برای مواجهه با آن است. 

در ادامه دکتر علی رحمانی به ارائه مطالب خود پرداخت. وی ابتدا مباحثی مقدماتی در خصوص XBRL را مطرح کرد. دکتر رحمانی تسهیل جریان اطلاعات در راستای منافع ذینفعان را از مهم‌ترین منافع XBRL عنوان کرد و اشاره کرد: بکارگیری XBRL علاوه بر کاهش هزینه‌ها و زمان، محیط ساده‌تری را برای انتقال اطلاعات فراهم می‌کند.

عضو هیئت علمی الزهرا یکی دیگر از مزایای پیاده‌سازی XBRL را بر روی قانون‌گذاری و نظارت دانست و مزایای آن در این خصوص را اینگونه بیان کرد: این سیستم باعث افزایش اعتبار اطلاعات گزارش شده می‌شود و قابلیت انعطاف در مقابل تغییرات در الزامات گزارش‌گری را افزایش می‌دهد. همچنین این سیستم تجزیه و تحلیل کامل‌تر بر روی گزارش‌ها را ممکن می‌کند. وی در ادامه به تجربه کاربرد XBRL در نظارت مالی در موسسات مالی فدرال(FFIEC) آمریکا پرداخت و در انتها در خصوص مکمل بودن استاندارد IFRS و XBRL گفت: ‌اکنون که رویکرد بانک مرکزی در گزارش‌های مالی بانک‌ها به سمت IFRS رفته مناسب است که به XBRL به عنوان رویکرد مکمل توجه شود.

در ادامه پنل، آقای زاغری در خصوص بکارگیری IFRS و چالش‌های آن توضیحاتی را ارائه داد و گفت: از ‌چالش‌های بکارگیری IFRS  این است که امکانات داده‌ در بانک‌ها برای پیاده‌سازی آن وجود ندارد و قابلیت اتکای به دیتا در بانک‌ها ضعیف است. وی در ادامه تصریح کرد: بر اساس تجارب سایر کشورها پیاده‌سازی IFRS کار یک روز نیست و فرآیندی زمان بر است و بانک مرکزی هم با توجه نقشه راه ۳ تا ۵ ساله‌ای که دارد ابتدا به دنبال شفافیت بر روی صورت‌های مالی کنونی بوده وسپس بکارگیری ساختارهای صورت‌های مالی جدید بر اساس IFRS است.

آقای زاغری در ادامه مزیت بکارگیری XBRL را اینگونه عنوان کرد: گزارش‌ها در قالب XBRL استاندارد است و می‌تواند به سیستم گزارش‌گری کنونی ما که مملو از عدم شفافیت است کمک زیادی کند.

بخش بعدی پنل مباحثی بود که آقای احمدی در خصوص چالش‌های مکانیزه کردن XBRL مطرح کرد. وی با تاکید بر تکمیل فرآيند  پیاده سازی  IFRS به عنوان پیش‌نیازی برای XBRL اینگونه عنوان کرد: شان نزول IFRS این است که دولت‌ها به دنبال شفافیت و سرعت انتقال اطلاعات بودند و همچنین به دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. ما در پیاده‌سازی IFRS هنوز مشکل داریم. ابتدا باید IFRS را پیاده‌سازی کنیم و سپس سراغ XBRL برویم و بگوییم که ماشین‌ها این تحلیل‌ها و گزارش‌ها را تهیه کند.

در ادامه مهندس موسوی در خصوص الزامات پیاده‌سازی XBRL گفت: XBRL را دنیا بانک‌ها توسعه دادند و هنوز در مرحله طفولیت خود قرار دارد و همان‌طور که در ابتدای ایجاد اینترنت چنین آینده‌ای برای آن تصور نمی‌شد، XBRL‌نیز در ابتدای راه خود قرار دارد و پیشرفت‌های زیادی در این حوزه شاهد خواهیم بود. وی اشاره کرد: XBRL مانند زبان گزارش‌گری است که با توجه به جهانی‌شدن کسب و کار‌ها دانستن زبان گزارش‌گری برای تعامل بین کسب و کارها در سطح جهانی لازم است

در ادامه کمال الدین یعقوبی به تبیین چالش‌ها و الزامات اجرای XBRL پرداخت. وی پروژه‌ی اجرای XBRL را یک پروژه‌ی پیچیده توصیف کرد که درآن دست اندرکاران بسیاری بایستی در اجرای آن فعال باشند وی با تبیین اهمیت خوانایی و تعامل پذیری گزارشات اذعان داشت: به دلیل پیچیدگی اجرای XBRL تیم‌های اجرایی نیز بایستی ترکیبی مناسب از صاحب نظران کسب و کار و صاحب نظران فنی را در بر بگیرند. این کارشناس خبره یک راه حل اجرایی کردن XBRL را استفاده از مشاوران خارجی دانست اما این روش را دارایی معایب مهمی دانست. وی از جمله معایب استفاده از مشاوران خارجی را عدم بومی‌سازی XBRL دانست که با توجه به این که XBRL در مراحل ابتدایی خود هستند و نیاز به تکامل مداوم دارند این عدم بومی سازی با توقف روندهای تکاملی XBRL در آینده همراه خواهد شد.